Η διαδρομή από την αρχαία Άπτερα στο φρούριο Ιτζεδίν αποτελεί ένα μοναδικό ταξίδι στην Κρητική Ιστορία των τελευταίων 4.000 ετών. Αφετηρία του μονοπατιού ο Κουλές του Σούμπαση με θέα ταυτόχρονα στον κόλπο της Σούδας, τον κάμπο του Αποκόρωνα και τα επιβλητικά Λευκά Όρη.
Η πεζοπορία προς τον Στύλο διασυνδέει μία σειρά από ξεχωριστά πολιτιστικά μνημεία μέχρι να μας οδηγήσει στο απολίθωμα σειρηνίου στο κέντρο του οικισμού. Η πορεία συνεχίζεται μέσα από τις πηγές –εδώ αναβλύζει το νερό που κατεβαίνει από τα Λευκά Όρη– και, ακολουθώντας τον ποταμό Κοιλιάρη, μέσα σε ένα καταπράσινο περιβάλλον, μας οδηγεί στην παραλία της Κυανής Ακτής και από εκεί στο φρούριο Ιτζεδίν.
Η διαδρομή μάς φέρνει σε επαφή με όλους τους πολιτισμούς που άφησαν τα ίχνη τους στο πέρασμά τους από την Κρήτη τις προηγούμενες χιλιετίες. Μινωικές αρχαιότητες, ελληνιστικά και ρωμαϊκά κατάλοιπα, βυζαντινές εκκλησίες, ο ενετικός νερόμυλος, το οθωμανικό κάστρο και το φρούριο, όλα αυτά ενσωματωμένα στο κρητικό τοπίο και το μοναδικό ανάγλυφο του Αποκόρωνα.
Ξεχωριστή εμπειρία κατά μήκος της διαδρομής είναι η πεζοπορία παράλληλα με το κυκλώπειο τείχος, που περιέβαλλε την Άπτερα, με την αναλλοίωτη εδώ και αιώνες θέα προς τον ορεινό όγκο και τα διαρκώς εναλλασσόμενα τοπία του Αποκόρωνα. Το τμήμα αυτό της διαδρομής επιτρέπει στον πεζοπόρο να αισθανθεί για λίγο όπως οι περιηγητές στην Κρήτη των περασμένων αιώνων.
Ο Βρετανός ταξιδευτής, ποιητής και ζωγράφος Edward Lear, αφού αποτύπωσε στα περίφημα σκίτσα του το τοπίο με τη θέα από τα τείχη της Απτέρας, έγραψε στις 4 Μαΐου 1864 στο «Κρητικό Ημερολόγιό» του: «Σε κάθε σημείο της διαδρομής αυτού του αρχαίου τόπου υπάρχει μια πανέμορφη θέα, αλλά το απέραντο κοίλο της πεδιάδας του Αποκόρωνα, που περιστοιχίζεται από τη χιονισμένη οροσειρά και ξεπροβάλλει ανάμεσα σε βράχους με ένα απαλό γκρι ή σχεδόν λευκό, είναι πραγματικά μαγευτικό». Για να συνεχίσει μετά την πορεία του και αυτός προς τον ποταμό Κοιλιάρη και το χωριό Αρμένοι.
12.8km
4h15’
3/5